Martın 21-i Türkiyə-Ermənistan sərhədində Marqara-Alican keçid qapısı 10 günlük açılıb.

Bu, Ermənistandan Suriyaya humanitar yardım göndərmək üçün edilib.

Azərbaycanın hökumətyönlü mediası bu qərara görə Türkiyəni tənqid edib.

Yazılarda Ermənistanın “Zəngəzur dəhlizi”nə qarşı çıxdığı iddia olunub və buna görə də Türkiyənin Ermənistanla sərhədini açmamalı olduğu fikri irəli sürülüb. 

Azərbaycan mediasında gedən iddialardan biri də sərhədin Azərbaycanla razılaşdırılmadan açılması olub.

Türkiyənin Kommunikasiya Nazirliyinin nəzdində olan Dezinformasiyalarla Mübarizə Mərkəzi isə iddianı yalanlayıb.

Mərkəz bildirib ki, Ermənistanın Suriyaya humanitar yardım göndərmə istəyi barədə hələ fevral ayında Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri Rəşad Məmmədov və Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev məlumatlandırılıb.

Siyasi şərhçilər hakimiyyətyönlü medianın tənqidinin səbəbləri barədə fikirlərini Toplum TV ilə bölüşüb.

Azərbaycanın Türkiyədən gözləntisi

Alya Yaqublu xatırladıb ki, 2008-ci ildə o vaxtkı Türkiyə hakimiyyətinin Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq cəhdləri, həmçinin prezident Abdulla Gülün Ermənistana səfər etməsi də Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən mənfi qarşılanmışdı.

“Amma artıq işğal faktı aradan qalxıb, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edib. İndiki reallıq Türkiyəyə imkan verir ki, bu məsələdə indiyə qədər arxa planda saxladığı geosiyasi maraqlarını önə çıxarsın. Türkiyə-Ermənistan sərhədinin müvəqqəti açılması xəbərinə Azərbaycandakı hökumətyönlü medianın tənqidi münasibətindən bəlli olur ki, hakimiyyət Türkiyəylə Ermənistanın yaxınlaşmasını hələ də mənfi hal hesab edir”, o qeyd edib. 

Yaqublunun sözlərinə görə, Azərbaycan hakimiyyəti istəyir ki, Qarabağ məsələsində Türkiyə Azərbaycanın “maraqlarına zidd olmayan siyasət” yürütməyə davam etsin.

O, bu məsələdə Türkiyə hakimiyyətinin Qarabağın işğaldan sonra bərpasında iştirakının önəmli faktor olduğunu bildirir. 

“Ənənəvi dostluq-qardaşlıqdan başqa, bu gözləntini yaradan həm də odur ki, Qarabağın bərpası prosesində Türkiyə prezidenti Ərdoğana yaxın şirkətlərin də iştirakına imkan yaradılıb, bərpa prosesi az qala ortaq layihəyə çevrilib”, o Toplum TV-ə deyib. 

Türkiyənın Azərbaycan və Ermənistan dilemması

Şücaət Əhmədzadəyə görə, Azərbaycanın qeyri-rəsmi mövqeyi budur ki, Azərbaycan-Ermənistan danışıqlar treki üzrə son razılaşma olmadığı  müddətdə Türkiyə Ermənistanla sərhədlərini açmasın. Əks halda, Ermənistanla Türkiyənin arasında razılaşmanın olması Ermənistanın “əlini möhkəmlədə bilər”.

“Günün sonunda Ermənistan üçün Türkiyə ilə normallaşmanın gətirəcəyi siyasi-iqtisadi dividentlər Azərbaycanla normallaşmadan daha çoxdur. Ona görə Azərbaycan çalışır ki, Türkiyə maksimum dərəcədə bu məsələləri Bakı ilə koordinasiya etsin. Türkiyə bu ümumi çərçivədən çıxmır və çalışır ki, Bakını çox da narazı salmasın, ancaq digər tərəfdən də başa düşür ki, Ermənistanla normallaşma ona Cənubi Qafqazda çox geniş imkanlar açacaq. Bir növ Türkiyə dilemma qarşısındadır - öz müttəfiqinin istəklərini priotetləşdirsin, yoxsa özünün daha böyük regional istəklərini. Hələ ki, Ankara hər ikisindən bir az etməyə çalışır.” 

Beynəlxalq Böhran Qrupunun Cənubi Qafqaz üzrə analitiki Coşua Kucera “X” səhifəsində Azərbaycan mediasının “panikasının” səbəbini təxmin etməyin “çətin olduğunu” yazıb.

“Demək çətindir, lakin Türkiyə Azərbaycanın onu gözləməyə məcbur etməkdən getdikcə daha çox narazıdır. Hələlik bu, tam yaxınlaşma və sərhədlərin açılması istiqamətində heç bir (görünən) real hərəkətə çevrilməyib, lakin Bakı bunun baş verdiyindən narahat ola bilər”, o qeyd edib.

Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin normallaşması məsələsi

Ermənistan Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərində önəmli və gündəmdə olan əsas faktorlardan biridir. Türkiyə Ermənistanla quru sərhədini 1993-cü ildə Kəlbəcərin işğalına cavab olaraq bağlayıb və diplomatik əlaqələrini kəsib.

İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması gündəmə gəlib. 

Bu münasibətlə iki ölkə başçısı danışıqlar üçün xüsusi elçilər təyin ediblər. Sərhədin açılması üçün danışıqlar gedib və hətta 2022-ci ildə sərhədin üçüncü ölkə vətəndaşları üçün açılacağı xəbəri yayılıb.

Buna baxmayaraq, bu baş verməyib və ümumilikdə münasibətlərin normallaşması istiqamətində irəliləyişlər müşahidə edilməyib. 

Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan bu yaxınlarda türkiyəli jurnalistlərə verdiyi müsahibədə danışıqların nəticə verməməsi fikri ilə razılaşmadığını deyib. O bildirib ki, ölkəsi və Türkiyə arasında “dialoqun olmasının özü konkret nəticədir”.

“İnanıram ki, əgər biz arqumentlər əsasında və qarşılıqlı hörmət mühitində sakit, ardıcıl olaraq irəliləməyə davam etsək, o zaman sual normallaşmanın baş verib-verməyəcəyi olmayacaq - bu, sadəcə olaraq vaxt məsələsi olacaq", - Paşinyan qeyd edib.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2021-ci ildə jurnalistlərə müsahibəsində Türkiyə və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması məsələsinə müsbət baxdığını deyib.

2022-ci ildə isə Türkiyə və Ermənistan sərhədlərini üçüncü ölkə vətəndaşlarına açacaqlarını elan etdikdən qısa müddət sonra Azərbaycan Türkiyə ilə Naxçıvan üzərindən olan sərhədini bağlayıb. Müşahidəçilər bunu cavab addımı olaraq qiymətləndiriblər.