Dünya

Kosmosun fəthində ilklər

12 Aprel, 2021
2463

Açıq mənbələrdən götürülüb


12 aprel - Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günüdür. 

1961-ci ilin bu günündə ilk insan - SSRİ vətəndaşı Yuri Qaqarin kosmosa uçub. 

Onu orbitdən çıxaran "Vostok" kosmik gəmisi 1 saat 48 dəqiqə ərzində Yer kürəsi ətrafında dövrə vuraraq Saratov əyalətində yerə enib. 

Bu tarixə qədər kosmosa ancaq insansız aparatlar göndərilib.  

SSRİ-nin ilk süni peyki 4 oktyabr 1957-ci ildə Baykonur kosmodromundan orbitə buraxılıb.

1958-ci il fevralın 1-də isə Amerikanın ilk süni peyki kosmosa uçub və 1970-ci ilin martına qədər orbitdə olub. 

Sovet İttifaqının 1960-ci ilə avqustun 19-da açıq fəzaya göndərdiyi "Sputnik-5" kosmik gəmisinin göyərtəsində Belka və Strelka adlı iki it olub. Bu uçuş da uğurlu olub, gəmi də, heyvanlar da sağ-salamat geri qaydıblar.

SSRİ Ali Sovetinin 9 aprel 1962-ci il tarixli qərarıyla Qaqarinin kosmosa uçduğu 12 aprel Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günü elan edilib və hazırda bir çox ölkələrdə qeyd olunur. 

1969-cu il iyulun 16-da ABŞ-ın Kennedi Kosmos Mərkəzindən (Florida) uçan "Apollon 11" kosmik gəmisi  4 gün sonra Aya enib.

Növbəti gün gəmi heyətinin üzvlərindən olan Neil Armstronq Ay səthinə çıxıb və Aya ayaq basan ilk insan kimi tarixə düşüb. 

Qaqarinin uçuşunun iyirminci ildönümündə - 1981-ci il aprelin 12-də ABŞ təkrar istifadə oluna bilən “Speys Şatl” (“Space Shuttle”) gəmisini kosmosa göndərilib. 

1988-ci ildə SSRİ bu gəminin analoqu olan “Buran”ı sınaqdan keçirib. 

İndiyə qədər kosmosda ən çox qalan kosmonavt rusiyalı Sergey Avdeyevdir – 747 sutka 17 saat. 

Bir uçuşun davamiyyətinə görə lidersə ixtisasca həkim olan Valeri Polyakovdur. O, "Mir" stansiyasında bir ildən çox - 437 sutka 17 saat qalıb. 

Kosmosa uçan ilk qadın kosmonavt rusiyalı Valentina Tereşkovadır.

Marsa isə ilk uçuş 2020-ci il iyunun 30-da baş tutub - NASA-nın “Perseverens” (“Perseverance”) kosmik gəmisi 470 milyon kilometrlik məsafə qət edib. 

Uzun illər kosmonavtika sahəsində əsas rəqabət ABŞ və SSRİ arasında olsa da, son illər Çin, Hindistan, Yaponiya və İran da bu sahədə irəliləmkdədirlər.

Çin insanlı kosmik uçuşlar həyata keçirir, bu ölkənin ticarət peyki mövcuddur. 

İndiyədək kosmosun fəthiylə bağlı 250-dən çox proqram həyata keçirilib, 32 ölkədən yüzlərlə kosmonavt və astronavt açıq fəzaya səfər edib.

Sovet kosmonavtikasının baniləri arasında azərbaycanlı Kərim Kərimovun da adı var.
 
"R-2" raketlərinin istehsalında müstəsna rolu olan K.Kərimov Kosmosa Uçuş üzrə Dövlət Komissiyasının sədri olub.


Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. O, ölkədə və bölgədə baş verən siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında xəbərləri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırır.

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCztIohlYx63yMJzcRTF18IA

WebSite: https://toplummedia.tv

Facebook: https://www.facebook.com/toplumtv

İnstagram: https://www.instagram.com/toplum.media/

Telegram: https://t.me/Tvtoplum

Şikayətlərinizi bizə göndərin: info@toplum.tv

Dünya

Gürcüstanda müxalif partiyaların qadağasına imkan verən qanun qəbul edilib

14 May 2025

açıq mənbədən götürülüb

Gürcüstanın hakim “Gürcü Arzusu” partiyası müxalif siyasi partiyaların qadağan olunmasına imkan verən qanun layihəsini parlamentdə son oxunuşda qəbul edib.  Yeni qanuna əsasən, Konstitusiya Məhkəməsi daha əvvəl qadağan edilmiş partiyanın məqsədlərinə və ya tərkibinə “sahiblənən” hər hansı partiyanı da ləğv edə bilər. Hakim partiya bu qanun dəyişikliyini əsasən keçmiş iqtidar partiyası olan Vahid Milli Hərəkatı (VMH) və onunla əlaqəli hesab edilən müxalif qüvvələri hədəf almaq üçün hazırlayıb. Qanun, həmçinin gələcəkdə yaradılacaq partiyaların da “əvvəlki partiyalarla oxşarlıq” əsasında qadağan olunmasına imkan verir. Müxalifət nümayəndələri qanunun Bidzina İvanişvilinin siyasi rəqibləri istədiyi vaxt sıradan çıxarması üçün “şantaj aləti” olduğunu bildirir. Partiyaların qadağan olunacağı 2025-ci...
Dünya

Tramp: Suriya üzərindən sanksiyaları götürəcəyik

14 May 2025

Reuters

ABŞ prezidenti Donald Tramp ölkəsinin Suriyaya tətbiq etdiyi sanksiyaları götürəcəyini deyib.  Tramp bunu mayın 13-də Səudiyyə Ərəbistanında çıxışı zamanı deyib. O, qərarı Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhdi Məhəmməd bin Salman və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla müzakirə etdikdən sonra verdiyini bildirib.  “Suriya illərlə fəlakət, müharibə və qətliamlarla üzləşib. Buna görə də mənim administrasiyam on ildən artıq fasilədən sonra ABŞ ilə Suriya arasında normal münasibətlərin bərpası istiqamətində ilk addımları atıb”, - Tramp deyib.  O xəbər verib ki, ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio bu həftə Türkiyədə suriyalı həmkarı ilə görüşəcək.  2011-ci ildə başlayan vətəndaş müharibəsi fonunda Suriyanı idarə edən Bəşər Əsəd rejimi ötən ilin...

Seçilmiş Videolar

Toplum TV loqo