Dünya

Kosmosun fəthində ilklər

12 Aprel, 2021
2422

Açıq mənbələrdən götürülüb


12 aprel - Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günüdür. 

1961-ci ilin bu günündə ilk insan - SSRİ vətəndaşı Yuri Qaqarin kosmosa uçub. 

Onu orbitdən çıxaran "Vostok" kosmik gəmisi 1 saat 48 dəqiqə ərzində Yer kürəsi ətrafında dövrə vuraraq Saratov əyalətində yerə enib. 

Bu tarixə qədər kosmosa ancaq insansız aparatlar göndərilib.  

SSRİ-nin ilk süni peyki 4 oktyabr 1957-ci ildə Baykonur kosmodromundan orbitə buraxılıb.

1958-ci il fevralın 1-də isə Amerikanın ilk süni peyki kosmosa uçub və 1970-ci ilin martına qədər orbitdə olub. 

Sovet İttifaqının 1960-ci ilə avqustun 19-da açıq fəzaya göndərdiyi "Sputnik-5" kosmik gəmisinin göyərtəsində Belka və Strelka adlı iki it olub. Bu uçuş da uğurlu olub, gəmi də, heyvanlar da sağ-salamat geri qaydıblar.

SSRİ Ali Sovetinin 9 aprel 1962-ci il tarixli qərarıyla Qaqarinin kosmosa uçduğu 12 aprel Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günü elan edilib və hazırda bir çox ölkələrdə qeyd olunur. 

1969-cu il iyulun 16-da ABŞ-ın Kennedi Kosmos Mərkəzindən (Florida) uçan "Apollon 11" kosmik gəmisi  4 gün sonra Aya enib.

Növbəti gün gəmi heyətinin üzvlərindən olan Neil Armstronq Ay səthinə çıxıb və Aya ayaq basan ilk insan kimi tarixə düşüb. 

Qaqarinin uçuşunun iyirminci ildönümündə - 1981-ci il aprelin 12-də ABŞ təkrar istifadə oluna bilən “Speys Şatl” (“Space Shuttle”) gəmisini kosmosa göndərilib. 

1988-ci ildə SSRİ bu gəminin analoqu olan “Buran”ı sınaqdan keçirib. 

İndiyə qədər kosmosda ən çox qalan kosmonavt rusiyalı Sergey Avdeyevdir – 747 sutka 17 saat. 

Bir uçuşun davamiyyətinə görə lidersə ixtisasca həkim olan Valeri Polyakovdur. O, "Mir" stansiyasında bir ildən çox - 437 sutka 17 saat qalıb. 

Kosmosa uçan ilk qadın kosmonavt rusiyalı Valentina Tereşkovadır.

Marsa isə ilk uçuş 2020-ci il iyunun 30-da baş tutub - NASA-nın “Perseverens” (“Perseverance”) kosmik gəmisi 470 milyon kilometrlik məsafə qət edib. 

Uzun illər kosmonavtika sahəsində əsas rəqabət ABŞ və SSRİ arasında olsa da, son illər Çin, Hindistan, Yaponiya və İran da bu sahədə irəliləmkdədirlər.

Çin insanlı kosmik uçuşlar həyata keçirir, bu ölkənin ticarət peyki mövcuddur. 

İndiyədək kosmosun fəthiylə bağlı 250-dən çox proqram həyata keçirilib, 32 ölkədən yüzlərlə kosmonavt və astronavt açıq fəzaya səfər edib.

Sovet kosmonavtikasının baniləri arasında azərbaycanlı Kərim Kərimovun da adı var.
 
"R-2" raketlərinin istehsalında müstəsna rolu olan K.Kərimov Kosmosa Uçuş üzrə Dövlət Komissiyasının sədri olub.


Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. O, ölkədə və bölgədə baş verən siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında xəbərləri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırır.

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCztIohlYx63yMJzcRTF18IA

WebSite: https://toplummedia.tv

Facebook: https://www.facebook.com/toplumtv

İnstagram: https://www.instagram.com/toplum.media/

Telegram: https://t.me/Tvtoplum

Şikayətlərinizi bizə göndərin: info@toplum.tv

Dünya

Rusiya 30 günlük atəşkəs təklifini rədd edib - YENİLƏNİB

13 Mart 2025

Reuters

Rəsmi Moskva Ukrayna ilə müvəqqəti atəşkəs ideyasını rədd edir. Bunu Rusiya Prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov deyib. Onun fikrincə bu, Ukrayna hərbçilərinə müvəqqəti möhlət verməkdən və onların yenidən qruplaşmasına şərait yaratmaqdan başqa bir şey deyil. O, həmçinin Rusiyanın uzunmüddətli sülh nizamlanmasına can atdığını və Rusiya ilə ABŞ arasında normal fikir mübadiləsinin sakit şəkildə getdiyini bildirib. Uşakovun sözlərinə görə, ABŞ anlayıb ki, Ukraynanın NATO-ya üzvlüyündən söhbət gedə bilməz. **** Martın 13-ə keçən gecə Rusiya ordusu Ukraynanın Dnipropetrovsk bölgəsində yaşayış yerlərinə çoxsaylı dron hücumları edib.  Nəticədə mülki əhalidən yaralananlar var.  Hücum Ukrayna və ABŞ-ın Rusiyaya atəşkəs təklif etməsinə təsadüf edir.  Dnipropetrovsk regionunun hərbi...
Dünya

Gürcüstan əhalisinin yarıdan çoxu ərzaq almağa çətinlik çəkir

13 Mart 2025

OC-MEDİA

Gürcüstan əhalisinin yarıdan çoxu ərzaq almaqda çətinlik çəkir. Bu barədə Gürcüstanda mənzillənən Qafqaz Araşdırma Resursları Mərkəzinin 2024-cü ildə apardığı araşdırmada deyilir.  Araşdırma göstərir ki, sorğuda iştirak edən respondentlərin yarıdan çoxu son bir ildə ən az bir dəfə ərzaq almağa pulu olmadığını və ya borc almalı olduğunu deyib.  Mərkəzin statistikası göstərir ki, Gürcüstanda qida əlçatımlılığı problemi 2015-ci ildə 70%-dən 2021-ci ildə 50%-ə qədər düşüb. Buna baxmayaraq, o vaxtdan qida almağa imkanı çatmayan əhalinin faizi artıb və 2024-cü ildə 53% olub.  Problemin ümumilikdə ölkə üzrə yayğın olmasına baxmayaraq, Mərkəz göstərir ki, xüsusilə paytaxtdan kənarda yaşayanlar, etnik azlıqların nümayəndələri və uşaqlı ailələr bundan...

Seçilmiş Videolar

Toplum TV loqo