Dünya

Kosmosun fəthində ilklər

12 Aprel, 2021
2495

Açıq mənbələrdən götürülüb


12 aprel - Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günüdür. 

1961-ci ilin bu günündə ilk insan - SSRİ vətəndaşı Yuri Qaqarin kosmosa uçub. 

Onu orbitdən çıxaran "Vostok" kosmik gəmisi 1 saat 48 dəqiqə ərzində Yer kürəsi ətrafında dövrə vuraraq Saratov əyalətində yerə enib. 

Bu tarixə qədər kosmosa ancaq insansız aparatlar göndərilib.  

SSRİ-nin ilk süni peyki 4 oktyabr 1957-ci ildə Baykonur kosmodromundan orbitə buraxılıb.

1958-ci il fevralın 1-də isə Amerikanın ilk süni peyki kosmosa uçub və 1970-ci ilin martına qədər orbitdə olub. 

Sovet İttifaqının 1960-ci ilə avqustun 19-da açıq fəzaya göndərdiyi "Sputnik-5" kosmik gəmisinin göyərtəsində Belka və Strelka adlı iki it olub. Bu uçuş da uğurlu olub, gəmi də, heyvanlar da sağ-salamat geri qaydıblar.

SSRİ Ali Sovetinin 9 aprel 1962-ci il tarixli qərarıyla Qaqarinin kosmosa uçduğu 12 aprel Ümumdünya Aviasiya və Kosmonavtika Günü elan edilib və hazırda bir çox ölkələrdə qeyd olunur. 

1969-cu il iyulun 16-da ABŞ-ın Kennedi Kosmos Mərkəzindən (Florida) uçan "Apollon 11" kosmik gəmisi  4 gün sonra Aya enib.

Növbəti gün gəmi heyətinin üzvlərindən olan Neil Armstronq Ay səthinə çıxıb və Aya ayaq basan ilk insan kimi tarixə düşüb. 

Qaqarinin uçuşunun iyirminci ildönümündə - 1981-ci il aprelin 12-də ABŞ təkrar istifadə oluna bilən “Speys Şatl” (“Space Shuttle”) gəmisini kosmosa göndərilib. 

1988-ci ildə SSRİ bu gəminin analoqu olan “Buran”ı sınaqdan keçirib. 

İndiyə qədər kosmosda ən çox qalan kosmonavt rusiyalı Sergey Avdeyevdir – 747 sutka 17 saat. 

Bir uçuşun davamiyyətinə görə lidersə ixtisasca həkim olan Valeri Polyakovdur. O, "Mir" stansiyasında bir ildən çox - 437 sutka 17 saat qalıb. 

Kosmosa uçan ilk qadın kosmonavt rusiyalı Valentina Tereşkovadır.

Marsa isə ilk uçuş 2020-ci il iyunun 30-da baş tutub - NASA-nın “Perseverens” (“Perseverance”) kosmik gəmisi 470 milyon kilometrlik məsafə qət edib. 

Uzun illər kosmonavtika sahəsində əsas rəqabət ABŞ və SSRİ arasında olsa da, son illər Çin, Hindistan, Yaponiya və İran da bu sahədə irəliləmkdədirlər.

Çin insanlı kosmik uçuşlar həyata keçirir, bu ölkənin ticarət peyki mövcuddur. 

İndiyədək kosmosun fəthiylə bağlı 250-dən çox proqram həyata keçirilib, 32 ölkədən yüzlərlə kosmonavt və astronavt açıq fəzaya səfər edib.

Sovet kosmonavtikasının baniləri arasında azərbaycanlı Kərim Kərimovun da adı var.
 
"R-2" raketlərinin istehsalında müstəsna rolu olan K.Kərimov Kosmosa Uçuş üzrə Dövlət Komissiyasının sədri olub.


Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. O, ölkədə və bölgədə baş verən siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında xəbərləri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırır.

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCztIohlYx63yMJzcRTF18IA

WebSite: https://toplummedia.tv

Facebook: https://www.facebook.com/toplumtv

İnstagram: https://www.instagram.com/toplum.media/

Telegram: https://t.me/Tvtoplum

Şikayətlərinizi bizə göndərin: info@toplum.tv

Dünya

Tramp: İsrail Qəzzada 2 aylıq atəşkəslə bağlı razılığa gəlib 

2 İyul 2025

Foto: EPA

ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrailin Qəzza zolağında iki aylıq atəşkəslə bağlı razılığa gəldiyini xəbər verib.  İyulun 1-də “Truth Social” sosial şəbəkəsində xəbəri açıqlayan Tramp atəşkəs dövründə ABŞ-ın müharibəni sonlandırmaq üçün bütün tərəflərlə birgə işləyəcəyini yazıb.  “Qətərlilər və misirlilər sülhə nail olmaq üçün çox çalışıblar, onlar bu son təklifi çatdıracaqlar. Ümid edirəm  HƏMAS bu razılaşmanı qəbul edəcək, çünki onlar üçün vəziyyət daha yaxşı olmayacaq — Yalnız daha da pisləşəcək”, - Tramp yazıb. Qəzza zolağına nəzarət edən HƏMAS qruplaşması xəbərə hələ ki reaksiya verməyib. HƏMAS rəsmiləri daha öncə atəşkəs üçün şərtin İsrailin zolağı tamamilə tərk etməsi olduğunu bildirib.  2023-cü ilin oktyabrından Qəzza zolağını...
Dünya

Zelenski Əliyevə zəng edib, başsağlığı verib 

2 İyul 2025

Foto: prezident.az

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski iyulun 1-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib.  Zelenski "X" səhifəsində bildirib ki, o, Əliyevə "Ukraynaya, xalqımıza və ərazi bütövlüyümüzə verdiyi dəstəyə görə" təşəkkür edib.  "Həmçinin, Rusiyanın Azərbaycan vətəndaşlarını qəddarlıqla hədəf aldığı və Azərbaycan Respublikasını təhdid etdiyi vəziyyətdə Ukraynanın açıq dəstəyini ifadə etdim", - o əlavə edib.  Ukrayna Prezidenti iyunun 27-də Rusiyanın Yekaterinburq vilayətində hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən öldürülən Səfərov qardaşları üçün Əliyevə başsağlığı verib.  "Prezident Əliyev və mən eyni mövqeyi bölüşürük – hər bir insanın həyatı və ləyaqəti qorunmalıdır", - o qeyd edib.  Tərəflər, həmçinin, ikitərəfli münasibətləri, o cümlədən enerji və humanitar əməkdaşlığı müzakirə etdiklərini bildiriblər. ...

Seçilmiş Videolar

Toplum TV loqo