İqtisadiyyat

IDI-nin yeni araşdırmasından: "Azərbaycanda idxal sənədləşməsinə sərf olunan zaman Gürcüstan və Türkiyə ilə müqayisədə 16 dəfə çoxdur"

31 Mart, 2021
2537

Minatus

Demokratik Təşəbbüslər İnstitutunun (IDI) “Gənc İqtisadçılar” təlimlərinin məzunlarından ibarət araşdırma qrupu Azərbaycanda xarici ticarət əməliyyatlarında iştirak edən subyektlərin üzləşdiyi problemləri analiz edib.

Tədqiqat Dünya Bankının beynəlxalq ticarət üzrə illik “Doing Business” hesabatında əks olunmuş maneələr və yerli sahibkarların sadaladığı problemlər əsasında hazırlanıb. 
Xarici ticarət əməliyyatları tədiqatda aşağıdakı istiqamətlər üzrə təhlil olunub:

- Azərbaycanın xarici ticarətinin əmtəə və coğrafi strukturu;

- bu strukturun dinamikasında son illər baş vermiş dəyişikliklər; 

- “Doing Business”-dəki “Beynəlxalq ticarət” indikatorlu qiymətləndrimə metodologiyası  əsasında  məlumalar;

- idxal və ixrac prosedurlarında – həm sərhəddən buraxılma, həm də sənədləşdirmə prosesində Azərbaycan praktikasının bu sahədə ən yaxşı təcrübəsi olan ölkəylə (Danimarka), eyni zamanda, region ölkələriylə (Türkiyə və Gürcüstan) müqayisəsi;

- yerli sahibkarlardan alınmış rəylər əsasında gömrük rəsmiləşdirməsi zamanı izafi zaman və xərc itikisinə gətirib çıxaran amillər.

Xarici ticarət subyektlərinin fəaliyyətinə maneələrin aradan qaldırılması üçün müəyyən mexanizmlərin təklif edildiyi tədqiqatda aşağıdakı təsbitlər yer alıb:

· Dünya Bankının araşdırmalarına görə, Azərbaycanda xarici ticarət iştirakçılarının sərhəddən keçid xərcləri region ölkələrilə müqayisədə az qala 2 dəfə çoxdur;

· Azərbaycan ixrac sənədləşməsinə sərf olunan zaman  və xərclərə görə Türkiyə və Gürcüstanla müqayisədə daha əlverişsiz durumdadır - sərf olunan zaman Gürcüstanla müqayisədə 16, Türkiyəylə müqayisədə 8 dəfə çoxdur ; sənədləşmə işləri Türkiyədəkindən təxminən 5 dəfə baha başa gəlir; 

· idxal üçün sərhəddən keçidə sərf olunan zaman Gürcüstana nisbətən aşağı olsa da, Türkiyə ilə müqayisədə 7 dəfə çoxdur;

· idxal sənədləşməsinə sərf olunan zaman həm Gürcüstan, həm də Türkiyə ilə müqayisədə 16 dəfə çoxdur;

· idxal sənəsləşməsinə çəkilən xərclər Gürcüstana nisbətən təxminən 10%, Türkiyə ilə müqayisədə təxminən 4 dəfə çoxdur; 

· tədqiqata cəlb olunan ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda ixrac və idxal əməliyyatlarına lazım olan sənədlərin sayı daha çoxdur – idxal üçün Azərbaycanda 7, Gürcüstanda 4, Türkiyədə 5 sənəd; ixrac  üçünsə Azərbaycanda 6, Gürcüstanda 4, Türkiyədə 6 sənəd tələb edilir; 

· xarici ticarət subyektləri sərhəd-gömrük sənədləşməsini daha sürətlə yekunlaşdıra bilsinlər deyə “Yaşıl dəhliz” buraxılış sistemi yaradılsa da, hələ ki bu imkandan  subyektlərin 2%-dən də az hissəsi yararlana bilir;

· məcburi sertifikatlaşdırma tələbi qoyulan malların sayca azaldılmasının vacibliyi prezident sərəncamında da qeyd edilməsinə baxmayaraq, bu sahədə islahat tədbirlərinin həyata keçirilməsi qeyri-müəyyən səbəblərdən ləngiyir;

· idxal üçün sertifikatların alınmasına sərf edilən xərc və zaman kifayət qədər yüksəkdir.

Araşdırma qrupu Azərbaycanda xarici ticarət subyektlərinin üzləşdiyi manelərin aradan qaldırılması üçün aşağıdakıları tövsiyə edib:

· Dünya Bankının “Doing Business” hesabatındakı “beynəlxalq ticarət” indikatoru üzrə ölkənin mövqeyini yaxşılaşdırmaq üçün “Yol Xəritəsi” hazırlanmalıdır; 

· nufuzlu beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul edilən gigiyenik sertifikatlar yerli gömrük sistemi tərəfindən tanınmalıdır; 

·  “Yaşıl dəhliz” buraxılış sistemindən istifadə stimullaşdırılmalıdır.


Toplum TV Azərbaycanın müstəqil xəbər platformasıdır. O, ölkədə və bölgədə baş verən siyasət, iqtisadiyyat, sosial, kriminal, gender mövzularında xəbərləri dəqiq və qərəzsiz şəkildə izləyicilərimizə çatdırır.

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCztIohlYx63yMJzcRTF18IA

WebSite: https://toplummedia.tv

Facebook: https://www.facebook.com/toplumtv

İnstagram: https://www.instagram.com/toplum.media/

Telegram: https://t.me/Tvtoplum

Şikayətlərinizi bizə göndərin: info@toplum.tv

İqtisadiyyat

Rayonlar üzrə müəllim sayı niyə “dövlət sirri” kimi gizli saxlanır?

11 İyul 2025

Foto: edu.gov.az

Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin müəllimlərin məvaciblərinin məbləği ilə bağlı açıqladığı statistika çox vacib olan, ictimaiyyətdən gizlədilən başqa bir önəmli statistikanın əhəmiyyətini yenidən diqqət mərkəzinə gətirib.  Söhbət ölkənin rayon və şəhərləri üzrə orta məktəb müəllimlərinin sayından gedir. Açıq statistik mənbələrdə bölgələr üzrə həm şagirdlərin, həm də məktəblərin sayı barədə müntəzəm rəqəmlər açıqlanır. Amma  müəlimlərin sayı açıq informasiya kimi cəmiyyət üçün əlçatan deyil.    Emin Əmrullayevin son açıqlamasına görə, ölkədə bütün orta məktəb müəllimlərinin 14 faizi və ya 17 min nəfərinin aylıq maaşı 500 manatdan aşağıdır. Bu kateqoriyadakı müəllimlərin dərs yükü 8 saatdır.  Halbuki, qanunvericiliyə görə, tam stavka ilə işləmək...
İqtisadiyyat

Azərbaycan yeyinti məhsullarının 80%-ni Rusiyaya ixrac edir

7 İyul 2025

Foto: açıq mənbə

Azərbaycan və Rusiya arasında müəyyən yeyinti məhsulları üzrə ticarət dövriyyəsi artıb.  Bu barədə kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmli “Facebook” səhifəsində xəbər verib.  O, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarına istinadən bildirib ki, bu ilin yanvar-may aylarında Azərbaycan Rusiyaya meyvə-tərəvəz ixracını ötən ilin ilk 5 ayı ilə müqayisədə fiziki çəkidə 20 faiz artırıb.   Rusiyadan buğda idxalı isə 50 faizdən çox artıb.   Ekspert qeyd edir ki, ümumilikdə, Azərbaycanın ixrac etdiyi yeyinti məhsullarının təxminən 80 faizi və idxal etdiyi ərzaq məhsullarının 25 faizi Rusiyanın payına düşür.  Azərbaycan Rusiyaya ən çox meyvə, tərəvəz və kartof, Rusiya isə Azərbaycana daha çox buğda, buğda unu,...

Seçilmiş Videolar

Toplum TV loqo